دیافراگم یکی از عوامل مؤثر در میزان نور ورودی به دوربین است که در درس قبل تا حدودی با آن آشنا شدیم.
دیافراگم از چند تیغه‌ی فلزی تشکیل شده که در مجموع روزنه‌ای به شکل چند ضلعی و یا تقریباً دایره‌ای را شکل می‌دهند و در میان عدسی‌های لنز قرار گرفته.
میزان باز بودن یا بسته بودن دیافراگم بیانگر شدت نوری‌ست که به سنسور می‌رسد.هرچه دیافراگم بازتر باشد شدت نور بیشتر خواهد بود و هر چه دیافراگم بسته باشد شدت نور کمتر خواهد بود.از این رو می‌توان وظیفه‌ی دیافراگم را همانند وظیفه‌ی مردمک چشم انسان دانست.
در اصطلاح به میزان نور ورودی به داخل دوربین اپرچر (aperture) گفته می‌شود.
میزان بسته یا باز بودن دیافراگم را با حرف اختصاری f نشان می‌هند که به آن f-stop یا f-Number گفته می‌شود.
هرچه عدد f پایینتر باشد بیانگر دیافراگم بازتر است و هرچه عدد f بالاتر باشد بیانگر دیافراگم بسته‌تر.
چگونگی شکل گیری اعداد دیافراگم:
اعداد مربوط به دیافراگم در کنفرانسی در سال ۱۹۰۰ در شهر پاریس مشخص و یک استاندارد جهانی گردید که تمامی تولید کنندگان دوربین‌های عکاسی موظفند از این استاندارد پیروی کنند.
اعداد استاندارد دیافراگم f 1.4، f 2، f 2.8، f 4، f 5.6، f 8، f 11، f 16، f 22 وf 32 می‌باشد.
برای محاسبه‌ی اعداد دیافراگم هر لنز یک فرمول یکسان وجود دارد. بدین شکل که میزان f (فاصله‌ی کانونی) را تقسیم بر قطر اپرچر (تیغه‌های دیافراگم) که با حرف اختصاری D نمایش داده می‌شود می‌کنیم و حاصل عدد دیافراگم خواهد شد.
برای مثال اگر فاصله کانونی ۵۰ میلیمتر باشد و قطر اپرچر ۲۵ میلیمتر باشد عدد دیافراگم حاصل می‌شود عدد ۲
نکته: اگر قطر دیافراگم، مثلاً f.4 را ۴ برابر کنیم معادل فاصله کانونی لنز خواهد شد و اگر قطر دیافراگم f.16 را ۱۶ برابر کنیم معادل فاصله کانونی لنز می‌شود.
رابطه عدد دیافراگم با میزان نور ورودی به دوربین
اگر از یک f-Stop به یک f-Stop بالاتر برویم برای مثال از f 5.6به f 8 برویم میزان نور درون دوربین نصف می‌شود و اگر از یک f-Stop به یک f-Stop پایینتر برویم برای مثلا از f 5.6 به f 4 برویم میزان نور درون دوربین دو برابر خواهد شد.
بنابراین اگر دیافراگم را دو پله ببنیدم میزان نور یک چهارم می‌شود و اگر سه پله ببندیم میزان نور یک هشتم خواهد شد. همچنین اگر دیافراگم را دو پله بازتر کنیم میزان نور ۴ برابر و اگر سه پله باز کنیم میزان نور ۸ برابر خواهد شد.
در برخی از لنزها قابلیت نیم پله دیافراگم نیز وجود دارد و همچنین در لنزهای پیشرفته‌تر یک سوم پله دیافراگم.به این شکل که برای مثال بین دیافراگم f 5.6 و f 8 یک پله و یا دو پله‌ی دیگر نیز وجود دارد.
رابطه دیافراگم با عمق میدان وضوح
گاهی اوقات نیاز است تا تمامی عناصر موجود در عکس در وضوح کامل قرار داشته باشند و گاهی نیز باید تنها یکی از عناصر در نقطه‌ی واضح (فکوس) قرار گیرد. در این رابطه المانهای گوناگونی اثر گذارند که یکی از آن‌ها دیافراگم است.
هرچه دهانه‌ی دیافراگم بسته‌تر باشد باشد عمق میدان وضوح بیشتر است. یعنی عناصر دورتر و نزدیکتر به دوربین را می‌توان واضح دید.
هرچه دهانه‌ی دیافراگم بازتر باشد عمق میدان وضوح پایینتر است و تنها عنصر یا عناصری که بر روی آن‌ها واضح سازی صورت گرفته را می‌توان واضح دید.
تنظیم عدد دیافراگم در دوربین‌های مختلف از طرق مختلف امکان پذیر است. برخی با رینگی بر روی بدنه دوربین و برخی با استفاده از دکمه‌های روی بدنه‌ی دوربین که در اکثر دوربین‌های دیجیتال هر دو امکان وجود دارد.
ولیکن در لنزهای آنالوگ تنها بوسیله‌ی رینگی که بر روی لنز قرار دارد امکان تغییر دیافراگم وجود دارد.
دیدگاه خود را مطرح نمایید